"نوروز" ، روز اول فروردین، مصادف با اول بهار و آغاز سال جدید خورشیدی است. در مورد پیدایش نوروز، گفتارهای بسیاری وجود دارد. برخی آن را به اولین پادشاهان ایرانی نسبت داده اند و برخی نیز آن را به اعتقادات دین زرتشتی برگشت می دهند.
با توجه به روایت‌های افسانه‌ای موجود، نوروز در زمان جمشید، پادشاه چهارم پیشدادی ایران به وجود آمده است. در اوستا، یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌های ایران باستان، از فردی به نام جمشید یاد شده که از قدرت فره ایزدی برخوردار بوده است. جمشید با دستور اهورا مزدا شروع به مقابله با اهریمن می‌کند؛ چراکه اهریمن در آن زمان خسارات زیادی از جمله قحطی و خشک‌سالی به بار آورده بود.
پس از آن که جمشید، اهریمن را شکست می‌دهد، دوباره شادی و برکت به سرزمین ایران باز می‌گردد و خشک‌سالی از بین می‌رود. مردم بعد‌ها این روز را که مصادف اولین روز فروردین ماه بوده است را با نام «نوروز» یا «روز نوین» نام‌گذاری کردند و با کاشتن جو در تشت، این جشن باستانی را جاودانه کردند.
شاعران و نویسندگان مشهوری همچون ابوالقاسم فردوسی، ابوریحان بیرونی و طبری نیز جمشید را بنیان‌گذار اصلی نوروز می‌دانند.
جشن نوروز را کهن ترین نماد فرهنگی ایران دانسته اند. این جشن با مجموعه ای از آداب و سنت های ملی، قومی و مذهبی همراه است.
مجمع عمومی سازمان ملل نوروز را با ریشهٔ ایرانی در تقویم خود جای داده است.
بسیاری از علمای شیعه، عید نوروز را تأیید کرده، آداب و دعاهایی برای آن نقل کرده اند.
امروزه علاوه بر ایران در کشورهای عراق، هند، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، آذربایجان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، آلبانی، ترکیه، ترکمنستان، سوریه، گرجستان، پاکستان و مقدونیه شمالی جشن نوروز برگزار می‌شود.
نوروز زمان خروج انسان از عالم خمودگی و پیوستن به طبیعت و شروع به حیات اجتماعی دوباره در جامعه است.
نوروز، سمبل تحول و تغییر و دگرگونی است. علاوه بر اینکه طبیعت بی جان جانی تازه می گیرد، ایرانیان نیز با خانه تکانی و پوشیدن لباس نو و... سعی می کنند به استقبال این تحول بروند. بدون شک این تحول به سمت نیکویی و بهتر شدن است و به همین جهت است که بزرگداشت این روز از اهمیت خاصی برخوردار است.
منابع:
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی